Zalewanie odkrywek pod znakiem zapytania? Społecznicy dyskutują z ZE PAK

Czy projekt zalewania pokopalnianych odkrywek nie zaszkodzi Warcie? Takie wątpliwości mają niektórzy członkowie podkomitetu ds. Wielkopolski Wschodniej. Prezes ZE PAK Piotr Woźny uważa, że opóźnienia w realizacji projektu mogą wydłużyć napełnianie zbiorników do kilkunastu lat.

Projekt naprawy bilansu wodnego w Wielkopolsce Wschodniej został zainicjowany z, nomen omen, pompą w 2021 r. ZE PAK i Wody Polskie zapowiedziały wtedy kilkadziesiąt inwestycji w całym regionie – jazów, przepompowni i rurociągów, które miałyby pomóc zalewać wyrobiska po pokopalnianych odkrywkach i docelowo uratować system wodny, który przez lata cierpiał m.in. z powodu działania kopalni. 120 mln zł potrzebnych na jego realizację miało być wzięte z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Największym i najpilniejszym zadaniem jest budowa kanału przerzutowego wód z Warty do zbiornika Kleczew i wyrobiska po odkrywce Jóźwin IIB. Obecnie woda z rzeki jest już przepompowywana do jezior konińskich – Gosławskiego i Pątnowskiego. W ramach inwestycji miałby zostać wybudować rurociąg do zbiornika Kleczew (obecnie już napełnionego wodą), następnie do niewielkiego zbiornika Roztoka i, końcowo, do wyrobiska po odkrywce Jóźwin IIB.

Są wątpliwości

Czy tak się stanie? Jeszcze nie wiadomo. Wątpliwości w sprawie projektu zgłosili bowiem członkowie podkomitetu ds. Wielkopolski Wschodniej, który monitoruje wydatkowanie pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. W piśmie do różnych organów decyzyjnych Miłka Stępień, Mateusz Kowalik i Krzysztof Pietruszewski wskazali potencjalne zagrożenia związane z projektem. To m.in. negatywny wpływ na chronione przyrodniczo obszary, czy brak transparentności i odpowiednich analiz. Największe zastrzeżenia budzi pomysł zalewania odkrywek wodą z Warty nawet w sytuacjach, gdy poziom rzeki będzie niski - tłumaczy Miłka Stępień.

W związku z tymi zastrzeżeniami projekt może zostać niezaakceptowany przez Komisję Europejską i nie doczekać się finansowania z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji – oceniają społecznicy. Wystosowali szereg rekomendacji do organów decyzyjnych, m.in. Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, Wód Polskich, czy Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Woźny: to przeciąganie procesu decyzyjnego

Prezes ZE PAK Piotr Woźny nazywa ich działania „przeciąganiem procesu decyzyjnego”. Jak zadeklarował, spółka będzie jeszcze czekała na decyzję odnośnie finansowania projektu z funduszy unijnych. Jeżeli nie zapadnie szybko – ZE PAK rozpocznie rekultywację pokopalnianych wyrobisk na własną rękę, zgodnie z obowiązującymi go przepisami. A to oznacza wydłużenie zalewania odkrywek z kilku do kilkunastu lat. – Im szybciej ten zbiornik zostanie zalany wodą, tym szybciej zmniejszymy presję na pozostałe zbiorniki wodne w Wielkopolsce Wschodniej, tym szybciej zlikwidujemy zjawisko leja depresji, który rozchodzi się wokół odkrywek kopalni Konin – powiedział.

– Próbujemy uczulić ich na ten aspekt sprawy od ponad roku, ale nie brano pod uwagę naszych zastrzeżeń i nie udostępniano nam pełnej dokumentacji. Nie blokujemy projektu, tylko prosimy o to, by został tak zmieniony, żeby nie zagrażał innym ekosystemom wodnym (przede wszystkim rzecznym) w regionie – odpowiada Miłka Stępień

Zalewanie wyrobiska po byłej odkrywce Jóźwin IIB rozpoczęło się już w zeszłym roku. Kopalnia wyłączyła pompy spągowe, które odwadniały teren w trakcie wydobycia węgla, co powoduje, że woda w naturalny sposób spływa do wyrobiska. W tym momencie to już ponad 10 mln m3 wody, ale docelowo będzie to ponad 220 mln m3. Tym samym nowy zbiornik stanie się największym w Wielkopolsce jeziorem – niemal dwa razy większym, niż obecny rekordzista, czyli Jezioro Powidzkie.