Walentynki wśród zwierząt. Poznajcie ich obyczaje. Prawdy i mity

Życie razem czy osobno? To pytanie często pojawia się wśród ludzi. Czy z podobnym dylematem zmagają się dzikie zwierzęta? Czy obiegowe opinie o wierności łabędzi są prawdziwe? Które zwierzęta kojarzą się w pary na całe życie, a które unikają monogamii? Na te i inne pytania odpowiada Grzegorz Bąk z Nadleśnictwa Konin.

Iwona Krzyżak: Coraz więcej osób, z różnych powodów, decyduje się na życie w pojedynkę, a jak to wygląda wśród dzikich zwierząt?

Grzegorz Bąk: Jeżeli zwierzę jest samo, to znajdując coś do jedzenia, jest to tylko jego i nie musi się z nikim dzielić, jednak zdobycie pokarmu w pojedynkę jest bardzo trudne. W grupie łatwiej zauważa się niebezpieczeństwa, a to dla dzikich zwierząt jest kwestą życia lub śmierci. Wiele oczu, nosów i uszu pozwala na szybsze „wykrycie” zagrożenia, jednak z drugiej strony grupa jest łatwiejsza do zauważenia. Życie w grupie to również większe niebezpieczeństwo zarażenia się chorobami, ponieważ w stadzie jedno chore zwierzę może zarazić pozostałe. Przebywanie w stadzie to również pewne wyrzeczenia wynikające z podporządkowania się grupie. Zawsze jest osobnik dominujący, który „wytycza kierunek” i któremu, chcąc należeć do stada i czerpać korzyści, należy się w mniejszym lub większym stopniu podporządkować.

Chyba podobnie jest wśród ludzi. Coś za coś. Jednak, skoro jest tyle minusów życia w związku, w grupie to czemu większość zwierząt wybiera właśnie to rozwiązanie?

Odpowiedzią na to pytanie jest fakt, że przyroda jest niesamowicie praktyczna i oczywiście zyski muszą przeważać nad startami. Zwierzęta łącząc się w stada, rezygnują ze swojego egoizmu, ale w zamian otrzymują poczucie bezpieczeństwa i względny komfort. Większa grupa to skuteczniejsza obrona przed wrogami. Życie w związku pozwala na podział obowiązków. W dużym stadzie nie wszystkie osobniki muszą ciągle być czujne, co pozwala na to, żeby w miarę spokojnie żerować i odpoczywać, a to przekłada się na lepszą kondycję poszczególnych osobników, a tym samym całego stada.

Zwierzęta chroniąc się wzajemnie, wzmacniają „łańcuch” stada, a więzi między poszczególnymi „elementami” stają się naprawdę silne i nierozerwalne. Osobniki żyjące samotnie ciągle są w stanie podwyższonej czujności i gotowości do ucieczki lub obrony. Musimy sobie wyobrazić, jaki to jest stres i jak przekłada się to na zdrowie takiego osobnika.

Kolejną korzyścią jest możliwość uczenia się od mądrzejszego, jak również powierzenie decyzyjności bardziej doświadczonemu członkowi stada. Ogromną, a przeważnie niedocenianą korzyścią życia w grupie jest nawiązywanie wzajemnych relacji i pojawiającą się sympatia, dobro, życzliwość i bezinteresowna pomoc. Te cechy przypisywane człowiekowi nie są obce również zwierzętom. Starają się one wzajemnie pocieszać w trudnych chwilach oraz sobie pomagać. Oczywiście zdarzają się w stadzie zwierzęta „wykorzystujące” to, że inni są czujni i oddające się jedynie „przyjemnościom”, ale bardzo szybko są wypędzane ze stada jako osobniki nieprzystosowane do życia w grupie.

Zajmijmy się teraz parami w świecie zwierząt. Czy to prawda, że niektóre z nich łączą się ze sobą na całe życie? Oczywiście, że tak. Choćby dzikie gęsi tworzą takie pary, a ich wzajemne przywiązanie jest tak ogromne, że muszą ciągle pozostawać w kontakcie. Nawet gdy jedno odpływa gdzieś, to drugie cichym gęganiem nawołuje, a to drugie natychmiast odpowiada.

A łabędzie?

Pozostają sobie wierne przez kilka sezonów, a nawet przez całe życie. Takie działanie wynika jednak z mało romantycznych pobudek, ponieważ będąc w „związku” nie tracą czasu na zdobywanie nowych partnerów i mają go więcej na rozród. Łabędzie są symbolem miłości, ponieważ gdy zbliżają się do siebie, ich szyje i głowy układają się w kształt serca. Samiec pilnuje młodych i przynosi im jedzenie, podczas gdy samica karmi je i ogrzewa. Para spędza ze sobą dużo czasu. Łabędzie uwielbiają również flirtować. Robią to poprzez wymyślne ewolucje na wodzie. Także żurawie i perkozy łączą się w pary na całe życie.