Sezon na kleszcze. Jak się zabezpieczyć i kiedy zgłosić się do lekarza?

Uwaga na kleszcze – w Wielkopolsce rośnie liczba pacjentów leczonych na boreliozę.

W województwie wielkopolskim w 2024 r. na boreliozę leczono ponad 4,2 tys. osób - to prawie czterokrotny wzrost w porównaniu z 2015 r. – informuje oddział Narodowego Funduszu Zdrowia w Poznaniu.

Samodzielne usuwanie kleszcza

Te małe pajęczaki można spotkać także we własnym ogrodzie, na działce czy w parku. Największą aktywność wykazują od wiosny do wczesnej jesieni, szczególnie po łagodnych zimach.

W przypadku stwierdzenia kleszcza wbitego w skórę zaleca się jak najszybsze jego usunięcie. Im dłużej pozostaje w skórze, tym większe ryzyko zakażenia. Już po 36 godzinach znacząco wzrasta prawdopodobieństwo przeniesienia bakterii. W aptekach dostępne są kleszczołapki, przyrządy do samodzielnego i skutecznego usuwania kleszczy, które gwarantują bezpieczne uchwycenie kleszcza bliżej skóry i wyciągnięcie go. Po usunięciu należy dokładnie zdezynfekować miejsce wkłucia, a następnie obserwować skórę przez najbliższe dni.

Nie wolno wyciągać kleszcza „gołymi” palcami, usuwać igłą, rozgniatać, wyciskać, wykręcać, przypalać, ani smarować tłustymi substancjami lub innymi chemikaliami np. kosmetykami do ciała, oliwą z oliwek.

Kiedy i do jakiego lekarza?

Do lekarza powinno się zgłaszać jedynie w przypadku takich objawów jak zaczerwienie lub obrzęk (po całkowitym lub niecałkowitym usunięciu kleszcza), gorączka, nudności, wymioty, bóle głowy. Wówczas należy się udać do lekarza POZ albo do punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej (tzw. wieczorynki), nie ma potrzeby wzywania pogotowia lub udawania się na SOR.

Borelioza

Niewielki odsetek kleszczy jest nosicielami bakterii Borrelia burgdorferi, które powodują boreliozę (chorobę z Lyme). Poza tym nie każdy kontakt z zakażonym kleszczem powoduje zachorowanie. Należy jednak zachować szczególną ostrożność, gdyż z każdym rokiem rośnie liczba leczonych w Wielkopolsce z rozpoznaniem zasadniczym choroba z Lyme. W roku 2015 było to 1 115 osób, natomiast w 2024 już 4 246 osób, co oznacza prawie czterokrotny wzrost.

W przypadku wystąpienia objawów tej choroby, takich jak rumień wędrujący, gorączka, zmęczenie, bóle stawów i głowy, należy jak najszybciej wdrożyć antybiotykoterapię. Nieleczona borelioza może prowadzić do wielu groźnych powikłań neurologicznych, zaburzeń serca czy chorób stawów.

Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM)

To wirusowa choroba ośrodkowego układu nerwowego. U większości osób przebiega bezobjawowo, ale może przyjąć postać dwufazową - podczas I fazy występuje zwykle gorączka, ból głowy i zmęczenie, natomiast podczas II fazy mogą pojawić się objawy zapalenia opon mózgowych - sztywność karku, zaburzenia świadomości, porażenia mięśni. W przypadku KZM dostępne jest skuteczne szczepienie ochronne, które zalecane jest szczególnie pracownikom leśnym, rolnikom i osobom często przebywającym na łonie natury.

Profilaktyka to podstawa

Aby zmniejszyć ryzyko ukąszenia przez kleszcza należy (podczas spacerów w lesie lub pracując w ogrodzie i na działce) nosić długie rękawy i nogawki, zakrywać głowę, stosować środki odstraszające przeciwko kleszczom, a po powrocie z terenów zielonych dokładnie obejrzeć ciało. 

Źródło: NFZ w Poznaniu