Jakie badania profilaktyczne warto wykonywać regularnie?

Łatwiej zapobiegać niż leczyć, dlatego tak ważne są profilaktyczne badania okresowe, które każdy z nas powinien wykonywać. Zaliczają się do nich przede wszystkim badania krwi, moczu oraz obrazowe. Częstotliwość ich wykonywania zależy od wieku, stanu zdrowia oraz predyspozycji genetycznych. Odszukaj swoją grupę wiekową i zobacz, jakie badania są w Twoim przypadku wskazane i jak często powinieneś je wykonywać.

Wiek 20-30 lat

Młodzi ludzie powinni realizować profilaktyczne badania, aby utrzymać dobry stan zdrowia. Raz do roku zalecane jest wykonanie:

• podstawowych badań profilaktycznych, tj. morfologii, OB, stężenie glukozy we krwi, badania ogólnego moczu,
• pomiaru ciśnienia tętniczego,
• badania ogólnego u lekarza internisty.

Raz na 3 lata należy wykonać pomiar poziomu elektrolitów we krwi, tj. potasu, sodu, magnezu, fosforu i wapnia. Wystarczy, aby raz na 5 lat wykonać lipidogram, czyli pomiar stężenia cholesterolu we krwi i jego frakcji HDL i LDL, oraz trójglicerydów. Co 5 lat wskazane jest także RTG klatki piersiowej. Warto zgłosić się do dermatologa w celu kontroli znamion, a raz na 3-5 lat wykonać badanie obrazowe USG jamy brzusznej. Kontrola stomatologiczna powinna odbywać się co 6-12 miesięcy.

Ponadto, u pań w wieku 20-30 lat, zaleca się wykonywanie badań ginekologicznych wraz z cytologią raz do roku oraz samobadania piersi. Jeśli cokolwiek budzi niepokój pacjentki, może poprosić o badanie palpacyjne czy USG swojego ginekologa.

Młodzi panowie raz na miesiąc powinni samodzielnie badać jądra, a co 3 lata zgłaszać się na takie badanie przez lekarza. Jeśli mężczyzna znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na choroby prostaty, wskazane jest jej badanie.

Wiek 30-40 lat

Przekroczenie 30. roku życia rozszerza listę zalecanych badań. Nadal raz do roku sugerowane jest badanie ogólne krwi i moczu, raz na trzy lata – poziomu elektrolitów, a raz na pięć lat – lipidogram. W przypadku występowania chorób krążenia w rodzinie badanie cholesterolu i trójglicerydów wykonywane powinno być raz do roku – podobnie jak pomiar ciśnienia tętniczego i ogólne badanie u lekarza pierwszego kontaktu. Wciąż wystarczy, aby raz na 3-5 lat pacjent wykonał badanie USG jamy brzusznej, a raz na pięć lat – RTG klatki piersiowej. Lekarz zleci takie badania, jeśli cokolwiek wzbudzi jego niepokój. Wskazane jest badanie wzroku u okulisty – raz na pięć lat, a w przypadku występowania wady wzroku – częściej. Znamiona na ciele najlepiej kontrolować regularnie w poradni dermatologicznej.

Kobiety po 30. roku życia powinny co miesiąc samodzielnie badać piersi, raz do roku wykonywać badanie cytologiczne i ginekologiczne, a także okresowo poddawać się USG piersi i narządów rodnych. Z kolei u panów w tym wieku zalecane jest regularne, samodzielne badanie jąder. Co 3 lata powinien je zbadać lekarz. W przypadku ryzyka występowania chorób prostaty badanie proktologiczne także będzie wskazane.

Profilaktyka 40 plus

Rząd sponsoruje osobom po przekroczeniu 40. roku życia pakiet badań profilaktycznych. W tym wieku każda osoba, bez względu na płeć otrzyma od lekarza internisty skierowanie na:

• podstawowe badania profilaktyczne krwi i moczu – raz do roku,
• lipidogram – raz na 2 lata,
• EKG, czyli elektrokardiogram – raz na 3 lata,
• RTG klatki piersiowej – raz na 5 lat
• USG jamy brzusznej – raz na 3-5 lata,
• gastroskopię – raz na 5 lat,
• test na obecność krwi utajonej w kale – raz do roku,
• badanie densytometryczne (gęstości kości) – raz na 10 lat.

Do tego raz do roku zalecana jest wizyta kontrolna u lekarza rodzinnego, który wykona pomiar ciśnienia tętniczego, wagi, a także ogólne badanie osłuchowe. Pacjent powinien pójść do okulisty raz na dwa lata lub częściej, jeśli jest taka potrzeba – podobnie jak do dentysty. Kontrola stanu znamion i pieprzyków również jest wskazana.

Kobiety w tym wieku raz do roku powinny wykonywać badanie ginekologiczne i cytologię, a raz na dwa lata – USG przezpochwowe narządów rodnych i USG piersi oraz mammografię. Jednokrotnie zlecane jest zwykle badanie poziomu hormonów tarczycy.

Mężczyźni powinni badać prostatę za pomocą badania per rectum raz do roku i prześwietlać płuca co 2 lata – palacze zaś według wskazań lekarza.

Wiek 50 plus

Powyżej 50. roku życia badania profilaktyczne nadal są bardzo istotne dla wczesnego wykrycia ewentualnych schorzeń. Co rok każdy powinien wykonać:

• podstawowe badania profilaktyczne krwi i moczu,
• pomiar ciśnienia tętniczego, kontrolę wagi i ogólne badanie u internisty,
• USG jamy brzusznej,
• EKG,
• test na obecność krwi utajonej,
• badanie okulistyczne,
• badanie stomatologiczne i czyszczenie zębów z kamienia (często nawet raz na pół roku).

Zalecane jest wykonywanie RTG klatki piersiowej raz na pięć lat, albo nawet co roku, u palaczy, a raz na 10 lat badanie gęstości kości. Po ukończeniu 50. roku życia należy się poddawać przynajmniej raz na 5 lat kolonoskopii. Kontrola stanu znamion i pieprzyków nadal wskazana jest regularnie, jeśli cokolwiek niepokoi pacjenta.

U kobiet konieczne jest wykonywanie badania ginekologicznego i cytologii oraz USG narządów rodnych raz do roku, a mammografii – raz na dwa lata. Potrzebne będzie badanie poziomu hormonów tarczycy co roku oraz oznaczenie poziomu hormonów płciowych we krwi raz na kilka lat.

Panowie powyżej 50. roku życia powinni odwiedzać raz na dwa lata urologa, który wykona badanie prostaty per rectum. Wskazane jest oznaczenie antygenu PSA raz w roku i badanie jąder przez lekarza raz na 3 lata.

W zależności od wieku, stanu zdrowia i wyników podstawowych badań profilaktycznych lekarz internista może skierować pacjenta do specjalisty albo zlecić dodatkowe badania.